Lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp trực tiếp
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là một trong những báo cáo về tài chính rất quan trọng đối với doanh nghiệp.Báo cáo LCTT được trình bày bằng 2 phương pháp: Phương pháp trực tiếp và phương pháp gián tiếp.
Trong bài viết này Chứng khoán Trí Đức giới thiệu đến bạn đọc cách lập báo cáo LCTT theo phương pháp trực tiếp để có thể dễ dàng đọc hiểu báo cáo lưu chuyển tiền tệ một cách tốt nhất.
Tổng quan dòng tiền trong doanh nghiệp được mô phỏng theo sơ dồ sau:
- Lập Báo cáo LCTT theo phương pháp trực tiếp
Lập báp cáp LCTT theo phương pháp trực tiếp bằng cách phân tích và tổng hợp trực tiếp các khoản tiền thu vào và chi ra theo từng nội dung thu, chi. Từ các sổ kế toán tổng hợp và chi tiết của doanh nghiệp.
Mẫu biểu thực hiện theo Thông tư số 133/2016/TT-BTC ngày 26/8/2016 của Bộ tài chính.
1. Lập báo cáo các chỉ tiêu luồng tiền từ hoạt động kinh doanh:
Theo phương pháp trực tiếp, các luồng tiền vào và luồng tiền ra từ hoạt động kinh doanh được xác định và trình bày trong Báo cáo lưu chuyển tiền tệ bằng cách phân tích và tổng hợp trực tiếp các khoản tiền thu vào và chi ra theo từng nội dung thu, chi từ các sổ kế toán tổng hợp và chi tiết của doanh nghiệp.
- Phương pháp lập các chỉ tiêu cụ thể
1) Tiền thu từ bán hàng, cung cấp dịch vụ và doanh thu khác (Mã số 01)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền đã thu (tổng giá thanh toán) trong kỳ do bán hàng hóa, thành phẩm, cung cấp dịch vụ, tiền bản quyền, hoa hồng và các khoản doanh thu khác (như bán chứng khoán kinh doanh).
- Các khoản tiền đã thu từ các khoản nợ phải thu liên quan đến các giao dịch bản hàng hóa, cung cấp dịch vụ và doanh thu khác phát sinh từ các kỳ trước nhưng kỳ này mới thu được tiền và số tiền ứng trước của người mua hàng hỏa, dịch vụ.
2) Tiền chi trả cho người cung cấp hàng hóa, dịch vụ (Mã số 02)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền (tổng giá thanh toán) đã trả trong kỳ do mua hàng hóa, dịch vụ, thanh toán các khoản chi phí phục vụ cho sản xuất, kinh doanh,
- Kể cả số tiền chi mua chứng khoán kinh doanh và số tiền đã thanh toán các khoản nợ phải trả hoặc ứng trước cho người bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh.
- Chi tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn…).
3) Tiền chi trả cho người lao động (Mã số 03).
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền đã trả cho người lao động trong kỳ báo cáo về tiền lương, tiền công, phụ cấp, tiền thưởng… mà doanh nghiệp đã thanh toán hoặc tạm ứng.
- Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn(…).
4) Tiền lãi vay đã trả (Mã số 04)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền lãi vay đã trả trong kỳ báo cáo, bao gồm tiền lãi vay phát sinh trong kỷ và trả ngay kỳ này, tiền lãi vay phải trả của các kỳ trước đã trả trong kỷ này, lãi tiền vay trả trước trong kỷ này.
- Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn…).
5) Thuế TNDN đã nộp (Mã số 05)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền thuế TNDN đã nộp cho Nhà nước trong kỳ báo cáo, bao gồm số tiền thuế TNDN đã nộp của kỳ này,
- số thuế TNDN còn nợ tử các kỳ trước đã nộp trong kỳ này và số thuế TNDN nộp trước (nếu có).
- Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn (…).
6) Tiền thu khác từ hoạt động kinh doanh (Mã số 06)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền đã thu từ các khoản khác của hoạt động kinh doanh, ngoài khoản tiền thu được phản ánh ở Mã số 01, như: Tiền thu từ khoản thu nhập khác (tiền thu về được bồi thường, được phạt, tiền thưởng và các khoản tiền thụ khác…);
- Tiền đã thu do được hoàn thuế;
- Tiền thu được do nhận ký quỹ, kỷ cược;
- Tiền thu hồi các khoản đưa đi ký cược, kỷ quỹ;
- Tiền được các tổ chức, cá nhân bên ngoài thưởng, hỗ trợ.
7) Tiền chi khác cho hoạt động kinh doanh (Mã số 07)
Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền đã chi cho các khoản khác, ngoài các khoản tiền chi liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh trong kỳ báo cáo đã được phản ánh ở Mã số 02, 03, 04, 05, như:
- Tiền chi bồi thường, bị phạt và các khoản chi phí khác;
- Tiền nộp các loại thuế (không bao gồm thuế TNDN);
- Tiền nộp các loại phi, lệ phí, tiền thuê đất;
- Tiền nộp các khoản BHXH, BHYT, BHTN, KPCĐ;
- Tiền chi đưa đi ký cược, ký quỹ;
- Tiền trả lại các khoản nhận ký cược, ký quỹ,
- Tiền chi trực tiếp bằng nguồn dự phòng phải trả;
- Tiền chi trực tiếp từ quỹ khen thưởng, phúc lợi; Quỹ phát triển khoa học và công nghệ;
- Tiền chi trực tiếp từ các quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu.
Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn (…).
- ´Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh (Mã số 20):
Chỉ tiêu “Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh” phản ánh chênh lệch giữa tổng số tiền thu vào với tổng số tiền chi ra từ hoạt động kinh doanh trong kỷ báo cáo.
- Số liệu để ghi vào chỉ tiêu này được tính bằng tổng cộng số liệu các chỉ tiêu từ Mã số 01 đến Mã số 07. Nếu số liệu chỉ tiêu này là số âm thi ghi trong ngoặc đơn (…).
- Mã số 20 = Mã số 01 + Mã số 02 + Mã số 03 + Mã số 04 + Mã số 05 + Mã số 06 + Mã số 07.
2. Lập báo cáo các chỉ tiêu luồng tiền từ hoạt động đầu tư
Luồng tiền từ hoạt động đầu tư được lập và trình bày trên Báo cáo lưu chuyển tiền tệ một cách riêng biệt các luồng tiền vào và các luồng tiền ra. trong kỳ từ hoạt động đầu tư được xác định bằng cách phân tích và tổng hợp trực tiếp các khoản tiền thu vào và chi ra theo từng nội dung thu, chi từ các ghi chép kế toán của doanh nghiệp.
- Phương pháp lập các chỉ tiêu cụ thể theo phương pháp trực tiếp
1) Tiền chi mua sắm, xây dựng TSCĐ và các tài sản dài hạn khác (Mã số 21)
Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền đã thực chi để mua sắm, xây dựng TSCĐ hữu hình, TSCĐ vô hình, gồm:
- Tiền chi cho hoạt động đầu tư xây dựng dở dang, đầu tư bất động sản trong kỳ báo cáo.
- Chi phí sản xuất thử sau khi bù trừ với số tiền thu từ bán sản phẩm sản xuất thử của TSCĐ hình thành từ hoạt động XDCB được cộng vào chỉ tiêu này (nếu chi lớn hơn thu) hoặc trừ vào chỉ tiêu này (nếu thu lớn hơn chi).
- Số tiền đã thực trả để mua nguyên vật liệu, tài sản, sử dụng cho XDCB nhưng đến cuối kỳ chưa xuất dùng cho hoạt động đầu tư XDCB;
- Số tiền đã ứng trước cho nhà thầu XDCB nhưng chưa nghiệm thu khối lượng;
- Số tiền đã trả để trả nợ người bán trong kỳ liên quan trực tiếp tới việc mua sắm, đầu tư XDCB.
- Tiền chi cho giai đoạn triển khai đã được vốn hoá thành TSCĐ vô hình,
Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn (…).
2) Tiền thu thanh lý, nhượng bán TSCĐ và các tài sản dài hạn khác (Mã số 22)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào số tiền thuần đã thu từ việc thanh lý, nhượng bán TSCĐ hữu hình, TSCĐ vô hình và bất động sản đầu tư trong kỳ báo cáo.
- Kể cả số tiền thu hồi các khoản nợ phải thu liên quan trực tiếp tới việc thanh lý, nhượng bán TSCĐ và tài sản dài hạn khác.
- Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn (…) nếu số tiền thực thu nhỏ hơn số tiền thực chi.
3) Tiền chi cho vay, đầu tư góp vốn vào vị khác (Mã số 23)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền đã gửi vào ngân hàng có kỳ hạn trên 3 tháng,
- Tiền đã chi cho bên khác vay,
- Tiền chi của bên mua trong giao dịch mua bán lại trái phiếu Chính phủ và REPO chứng khoán
- Chi mua các công cụ nợ của đơn vị khác (trái phiếu, thương phiếu, cổ phiếu ưu đãi phân loại là nợ phải trả…) vì mục đích đầu tư
- Tiền đã chi để đầu tư vào công cụ vốn của đơn vị khác trong kỳ báo cáo (kể cả tiền chi trả nợ để mua công cụ vốn từ kỳ trước), bao gồm Tiền chi đầu tư vốn dưới hình thức mua cổ phiếu phổ thông có quyền biểu quyết, mua cổ phiếu ưu đãi được phân loại là vốn chủ sở hữu, góp vốn vào công ty con, công ty liên doanh, liên kết,…
- Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn (…).
4) Tiền thu hồi cho vay, đầu tư góp vốn vào đơn vị khác (Mã số 24)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền đã thu từ việc rút tiền gửi ngân hàng có kỳ hạn trên 3 tháng;
- Tiền thu của bên mua trong giao dịch mua bán lại trái phiếu Chính phủ và REPO chứng khoán;
- Tiền thu hồi lại gốc đã cho vay, gốc trái phiếu, cổ phiếu ưu đãi được phân loại là nợ phải trả và các công cụ nợ của đơn vị khác trong kỳ báo cáo.
- Tiền đã thu hồi do bán lại hoặc thanh lý các khoản vốn đã đầu tư vào đơn vị khác trong kỳ báo cáo (kể cả tiền thu nợ phải thu bán công cụ vốn từ kỳ trước).
5) Thu lãi tiền cho vay, cổ tức và lợi nhuận được chia (Mã số 27)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào số tiền thu về các khoản tiền lãi cho vay, lãi tiền gửi, lãi trái phiếu, cổ tức và lợi nhuận nhận được từ đầu tư vốn vào các đơn vị khác trong kỳ báo cáo.
- Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động đầu tư (Mã số 30)
- Chỉ tiêu “Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động đầu tư” phản ánh chênh lệch giữa tổng số tiền thu vào với tổng số tiền chi ra từ hoạt động đầu tư trong kỳ báo cáo.
- Chỉ tiêu này được tính bằng tổng cộng số liệu các chỉ tiêu có mã số từ Mã số 21 đến Mã số 27.
- Nếu số liệu chỉ tiêu này là số âm thì được ghi dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn (…). Mã số 30 = Mã số 21 + Mã số 22 + Mã số 23 + Mã số 24 + Mã số 25 + Mã số 26 + Mã số 27
3. Lập báo cáo các chỉ tiêu luồng tiền từ hoạt động tài chính
Luồng tiền từ hoạt động tài chính được lập và trình bày trên Báo cáo lưu chuyển tiền tệ một cách riêng biệt các luồng tiền vào và các luồng tiền ra, trừ trường hợp các luồng tiền được báo cáo trên cơ sở thuần được đề cập trong Chuẩn mực "Báo cáo lưu chuyển tiền tệ".
- Phương pháp lập các chỉ tiêu cụ thể theo phương pháp trực tiếp
1) Tiền thu từ phát hành cổ phiếu, nhận vốn góp của chủ sở hữu (Mã số 31)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền đã thu do các chủ sở hữu của doanh nghiệp góp vốn trong kỳ báo cáo.
- Đối với công ty cổ phần, chỉ tiêu này phản ánh số tiền đã thu do phát hành cổ phiếu phổ thông theo giá thực tế phát hành.
- Tiền thu từ phát hành cổ phiếu ưu đãi được phân loại là vốn chủ sở hữu và phần quyền chọn của trái phiếu chuyển đổi
2) Tiền trả lại vốn góp cho các chủ sở hữu, mua lại cổ phiếu đã phát hành (Mã số 32)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền đã trả do hoàn lại vốn góp cho các chủ sở hữu của doanh nghiệp dưới các hình thức hoàn trả bằng tiền hoặc mua lại cổ phiếu của doanh nghiệp đã phát hành bằng tiền để huỷ bỏ hoặc sử dụng làm cổ phiếu quỹ trong kỳ báo cáo.
- Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn (...).
3) Tiền thu từ đi vay (Mã số 33)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền đã nhận được trong kỳ do doanh nghiệp đi vay các tổ chức tài chính, tín dụng và các đối tượng khác trong kỳ báo cáo,
- Tiền vay dưới hình thức phát hành trái phiếu thông thường hoặc trái phiếu chuyển đổi hoặc phát hành cổ phiếu ưu đãi có điều khoản bắt buộc người phát hành phải mua lại tại một thời điểm nhất định trong tương lai (được phân loại là nợ phải trả).
- Chỉ tiêu này cũng bao gồm số tiền bên bán nhận được trong giao dịch mua bán lại trái phiếu Chính phủ và các giao dịch Repo chứng khoán khác
4) Tiền trả nợ gốc vay và nợ thuê tài chính (Mã số 34)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền đã trả về khoản nợ gốc vay, kể cả tiền trả nợ gốc trái phiếu thông thường, trái phiếu chuyển đổi hoặc cổ phiếu ưu đãi có điều khoản bắt buộc người phát hành phải mua lại tại một thời điểm nhất định trong tương lai (được phân loại là nợ phải trả) trong kỳ báo cáo.
- Chỉ tiêu này cũng bao gồm số tiền bên bán đã trả lại cho bên mua trong giao dịch mua bán lại trái phiếu Chính phủ và các giao dịch Repo chứng khoán khác.
- Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn (...).
5) Cổ tức, lợi nhuận đã trả cho chủ sở hữu (Mã số 35)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số tiền cổ tức và lợi nhuận đã trả cho các chủ sở hữu của doanh nghiệp (kể cả số thuế thu nhập cá nhân đã nộp thay cho chủ sở hữu) trong kỳ báo cáo.
- Chỉ tiêu này được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn (...).
- Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động tài chính (Mã số 40)
- Chỉ tiêu lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động tài chính phản ánh chênh lệch giữa tổng số tiền thu vào với tổng số tiền chi ra từ hoạt động tài chính trong kỳ báo cáo.
- Chỉ tiêu này được tính bằng tổng cộng số liệu các chỉ tiêu có mã số từ Mã số 31 đến Mã số 36.
- Nếu số liệu chỉ tiêu này là số âm thì ghi trong ngoặc đơn (...). Mã số 40 = Mã số 31 + Mã số 32 + Mã số 33 + Mã số 34 + Mã số 35 + Mã số 36.
- Lưu chuyển tiền thuần trong kỳ (Mã số 50)
- Chỉ tiêu “Lưu chuyển tiền thuần trong kỳ” phản ánh chênh lệch giữa tổng số tiền thu vào với tổng số tiền chi ra từ ba loại hoạt động: Hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo.
- Mã số 50 = Mã số 20 + Mã số 30 + Mã số 40.
- Nếu số liệu chỉ tiêu này là số âm thì ghi trong ngoặc đơn (...).
- Tiền và tương đương tiền đầu kỳ (Mã số 60)
Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào số liệu chỉ tiêu “Tiền và tương đương tiền” đầu kỳ báo cáo (Mã số 110, cột “Số đầu kỳ” trên Bảng Cân đối kế toán).
- Ảnh hưởng của thay đổi tỷ giá hối đoái quy đổi ngoại tệ (Mã số 61)
- Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào tổng số chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại số dư cuối kỳ của tiền và các khoản tương đương tiền bằng ngoại tệ (Mã số 110 của Bảng cân đối kế toán) tại thời điểm cuối kỳ báo cáo.
- Chỉ tiêu này được ghi bằng số dương nếu có lãi tỷ giá
- Và được ghi bằng số âm dưới hình thức ghi trong ngoặc đơn (…) nếu phát sinh lỗ tỷ giá.
- Tiền và tương đương tiền cuối kỳ (Mã số 70)
Chỉ tiêu này được lập căn cứ vào số liệu chỉ tiêu “Tiền và tương đương tiền” cuối kỳ báo cáo (Mã số 110, cột “Số cuối kỳ” trên Bảng Cân đối kế toán).
Chỉ tiêu này bằng số “Tổng cộng” của các chỉ tiêu Mã số 50, 60 và 61 và bằng chỉ tiêu Mã số 110 trên Bảng cân đối kế toán kỳ đó.
Mã số 70 = Mã số 50 + Mã số 60 + Mã số 61.
5. Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp trực tiếp.
- Ưu điểm:
- Đơn giản dễ lập và dễ hiểu cho người sử dụng
- Không cho thấy được mối liên hệ giữa kết quả hoạt động kinh doanh với kết quả lưu chuyển tiền
- Các số liệu trên báo cáo lưu chuyển tiền tệ khó kiểm tra đối chiếu với các số liệu trong các báo cáo khác
Trên đây là nội dung lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo phương pháp trực tiếp, hy vọng thông qua bài viết bạn đọc có thể hiểu và đọc được báo cáo LCTT một cách dễ dàng. Nếu còn điều gì thắc mắc, các bạn hãy để comment dưới bài viết hoặc liên hệ Lớp học Chứng khoán để được tư vấn tốt hơn.
CÁC BẠN XEM VIDEO BÀI VIẾT TẠI ĐÂY - PHẦN 1 - PHẦN 2 - PHẦN 3 -PHẦN 4 - PHẦN 5
Các bài viết có thể bạn quan tâm:
