Báo cáo tài chính cung cấp thông tin kinh tế, tài chính của doanh nghiệp, cho người sử dụng, tuy nhiên để hiểu và đọc được các thông tin cần thiết, người sử dụng cần có những kỹ năng nhất định. Bài viết sau đây Lớp học Chứng khoán giới thiệu một số bước đọc và hiểu báo cáo tài chính một cách đơn giản nhất.
Bước 1: Kiểm tra đơn vị kiểm toán
Báo cáo tài chính được doanh nghiệp lập và báo cáo theo quy định, số liệu trong báo cáo tài chính hoàn toàn dựa trên niềm tin vào người lập. Người sử dụng BCTC không có điều kiện để kiểm tra, do đó dễ dẫn đến tình trạng người lập cố tình cung cấp sai số liệu trên BCTC nhằm các mục đích khác nhau.
Vì vậy để đảm bảo tính chính xác trong BCTC, thì cần có tổ chức chuyên tài chính trung gian nghiệp là các công ty kiểm toán kiểm tra, soát xét trước khi công bố cho người sử dụng. Tuy nhiên không phải công ty kiểm toán nào cũng đủ uy tín để đảm bảo mức độ tin cậy của báo cáo tài chính.
Do đó trước khi đọc báo cáo tài chính, người sử dụng chỉ nên xem báo cáo tài chính đã được kiểm tra bởi đơn vị kiểm toán uy tín. Hiện nay các đơn vị kiểm toán uy tín tại Việt Nam là các công ty kiểm toán có thị phần lớn nhất gồm:
- Công ty TNHH Ernst & Young Việt Nam.
- Công ty TNHH Deloitte Việt Nam.
- Công ty TNHH Pricewaterhousesecoopers Việt Nam (PwC)
- Công ty TNHH KPMG Việt Nam.
- Công ty TNHH Hãng Kiểm toán AASC.
- Công ty TNHH Kiểm toán và tư vấn A&C.
- Công ty TNHH Grant Thornton (Việt Nam)
Bước 2: Đọc tổng quan nguồn vốn
Nguồn vốn là khởi nguồn cho mọi hoạt động, hình thành lên tài sản của doanh nghiệp. Do đó, khi nhìn vào BCTC người sử dụng cần nhìn vào Quy mô tổng nguồn vốn
- Một một Doanh Nghiệp được gọi tốt khi Qui mô nguồn vốn >= TS trung bình nghành
- Lưu ý: Quy môt tài sản trung bình nghành theo tổng cục thống kê hoặc số liệu thống kê nghành của các tổ chức tài chính.
Bước 3: Cơ cấu tổng nguồn vốn
Nguồn vốn được hình thành bởi vốn có nguồn gốc từ chủ sở hữu và nguồn vốn Nợ phải trả. Trong đó Quy mô vốn chủ sở hữu đóng vai trò là nồng cốt, thực chất. có thể coi Quy mô vốn chủ sở hữu – Trái tim của doanh nghiệp, Thể hiện cái cốt, cái cách thực chất của doanh nghiệp.
- Nếu doanh nghiệp có tỷ lệ vốn chủ sở hữu cao thể hiện tính chủ động nguồn vốn trong kinh doanh.
- Và ngược lại tỷ lệ vốn chủ sở thấp, thể hiện DN bị động trong nguồn vốn kinh doanh.
- Quy mô vốn nợ (lưu ý doanh nghiệp có Quy mô vốn nợ nhỏ hơn 25% và lớn hơn 75%).
Bước 4: Tiền doanh nghiệp đang được sử dụng như thế nào?
Trên cơ sở nguồn vốn có được, doanh nghiệp đã sử dụng vào những việc gì? Thể hiện ở tất cả các khoản mục tài sản trên báo cáo tài chính, trong đó những khoản mục quan trọng cần lưu ý:
Tồn kho là cần thiết cho quá trình sản xuất kinh doanh nhưng nên ở mức hợp lý vì chi phí tồn kho sẽ lớn, kèm theo rủi ro về hàng tồn kho hư hỏng….Nếu khoản mục hàng tồn kho lớn có thể hoạt động kinh doanh đang không tốt.
► Nếu Hàng hóa, thành phẩm tồn kho lớn => có thể DN không bán được hàng.
► Nếu nguyên vật liệu, sản xuất dở dang lớn => có thể tiềm ẩn nguy có thất thoát, hư hỏng do bảo quản.
- Tiền và tương đương tiền:
Bao gồm tiền và các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn, thể hiện biện pháp phòng ngừa rủi ro của doanh nghiệp
► Khả năng trả nợ khi đến hạn
► Có tiềm lực chớp nhanh các cơ hội kinh doanh
► Có tiềm lực để phản ứng nhanh với các sự kiện bất ngờ
- Các khoản phải thu trên bảng cân đối kế toán
Nguồn vốn của doanh nghiệp có được nhưng không đưa vào sử dụng kinh doanh mà lại đang bị đơn vị khác chiếm dụng, rất có thể việc sử dụng vốn đang có vấn đề. Các khoản này
► Nếu khoản phải thu quá lớn so với nguồn vốn là có vấn đề
► DN cần duy trì khoản phải thu khách hàng, nhưng chỉ ở mức phù hợp với quy mô doanh thu.
► Lưu ý đối với các khoản phải thu còn lại trong khoản mục các khoản phải thu
- Các khoản đầu tư vào công ty con, công ty liên kết
Người sử dụng cần kiểm tra tỷ trọng vốn đầu tư vào công ty con, công ty liên kết. Nếu tỷ trọng quá cao, có thể doanh nghiệp đang phụ thuộc vào các đơn vị khác. Do đó bạn cần kiểm tra hiệu quả hoạt động của công ty con, công ty liên kết để đánh giá khả năng thu hồi vốn hoặc hiệu quả đầu tư.
Bước 5: Kiểm tra tỷ lệ thành phần các tài sản?
Người sử dụng báo cáo tài chính cần đánh giá, Với quy mô nguồn vốn hiện có, doanh nghiệp đã phân bổ hợp lý vào các bộ phận của tài sản để đảm bảo hoạt động kinh doanh an toàn, hiệu quả hay không? Bằng cách Kiểm tra nhanh các chỉ số tài chính.
- Nhóm 1: Hệ số đòn cân nợ = Nợ/VCSH ; VCSH/Nợ; Nợ/TTS; VSCH/TTS (Đòn/Chịu đòn)=<2.5 (Doanh nghiệp nhà nước cho phép tối đa là 3).
- Nhóm 2: Hệ số thanh khoản = TS tk cao/Nợ ngắn (khả năng chịu đòng tức thì của DN >=1 (DN lớn có thể <1 do ưu thế người lớn) – Số lý tưởng từ 0,8-1,2.
- Nhóm 3: Hệ số hoạt động (các vòng quay) = Doanh thu/TS ngắn bq – Thể hiện xu hướng tài sản của công ty > Vòng quay trung bình ngành.
- Nhóm 4: Hệ số lợi nhuận = LN ròng/VCSH (Phản ánh cường độ của xu hướng tài sản).
Bước 6: Kiểm tra hoạt động kinh doanh đang diễn ra như thế nào?
Trên cơ sở nguồn vốn, tài sản hiện có, doanh nghiệp đang mang lại kết qur kinh doanh ra sao, bằng cách Kiểm tra doanh thu của doanh nghiệp
- Bản chất của doanh thu: Doanh thu đến từ đâu? Đến từ hoạt động kinh doanh cốt lõi hay đến từ hoạt động khác. Nếu đến từ hoạt động khác tiềm ẩn nhiều rủi ro của việc phát triển bền vững.
- Bản chất của lợi nhuận: Doanh nghiệp có 3 nguồn lợi nhuận gồm: lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh, lợi nhuận tài chính và lợi nhuận khác. Người sử dụng cần kiểm tra xem nguồn lợi nhuận đến từ đâu? Có bền vững hay không?
- Ngoài ra cần lưu ý đến các khoản mục chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp cũng tiềm ẩn nhiều bất thường cần xem xét.
Bước 7: Tiền thu từ kinh doanh đang làm gì?
Sau khi đã nắm rõ tài sản, nguồn vốn, kết quả hoạt động kinh doanh. Người sử dụng cần kiểm tra xem dòng tiền của doanh nghiệp đang vận động như thế nào?
- Dòng tiền kinh doanh so với lợi nhuận thu được có tương xứng, Nhiều doanh nghiệp báo lãi nhưng dòng tiền lại không có, hoặc thậm chí ấm
- Dòng tiền đầu tư: doanh nghiệp đang đầu tư vào những đâu, các dòng vốn này có phù hợp với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
- Dòng tiền tài chính: Hiện doanh nghiệp đang phụ thuộc vào dòng tiền tài chính như thế nào?
Doanh nghiệp có đảm bảo dòng tiền cho hoạt động liên tục hay không?
Đi đến Kết luận, nếu các thông tin tài chính cho thấy doanh nghiệp có khả năng hoạt động ổn định, bền vững, có hiệu quả đạt các tiêu chí nhất định….khi đó người sử dụng nên đi vào phân tích chi tiết để hiểu kỹ hơn về tình hình của doanh nghiệp.
Trên đây Lớp Học Chứng khoán giới thiệu đến bạn đọc các bước để đọc nhanh một báo cáo tài chính, trước khi đi vào phân tích chi tiết để đánh giá thực trạng hoạt động kinh doanh cũng như sức khỏe tài chính của một doanh nghiệp. Huy vọng đáp ứng được một phần yêu cầu của bạn đọc, nếu cần trao đổi thêm, các bạn hãy để lại comment cuối bài viết hoặc liên hệ Lớp học Chứng khoán để được tư vấn tốt hơn.
VIDEO BÀI VIẾT CÁC BẠN XEM TẠI ĐÂY - PHẦN 1 - PHẦN 2
Các bài viết có thể bạn quan tâm